ماکیاولیسم عبارت است از مجموعه اصول و روشهای دستوری که نیکولو ماکیاولی سیاستمدار و فیلسوف ایتالیایی (۱۴۶۹-۱۵۲۷) برای زمامداری و حکومت بر مردم ارائه داد.
این جهان‌بینی به مدت چهار قرن در ذهن مردم دنیا مترادف با مفاهیم خباثت، ظلم و خیانت بوده است. صاحب این مکتب، مظهر یک سیاستمدار حسابگر شناخته شده که فلسفه‌اش این است: «هدف وسیله را توجیه میکند.»
سنگ بنای این مکتب و تراوشات فکری آن نخستین بار در کتاب «شهریار» به دست ماکیاولی به رشته تحریر در آمد.
نیکولو ماکیاولی ، فیلسوف در عرصه سیاست ، غزلسرا ، آهنگساز و‌نمایشنامه نویسی معروف ایتالیایی در سال ۱۴۶۹ میلادی در شهر فلورانس بود .
وی در سال ۱۴۹۸ به خدمت جمهوری فلورانس در آمد و بسرعت مسیر پیشرفت در سیاست را طی کرد .
وی نخست نایب دیوان جمهوری ، سپس دلیر شورای ده نفره آزادی و‌صلح و مسئول آموزش نظامی ، کارهای جنگ ، مکاتبه با نمایندگی های فلورانس و فیلسوف اعظم این شهر شد .
گهگاه به مأموریتهای دیپلماتیک فرستاده میشد و این مأموریتها او را با دربار های مختلف اروپا آشنا کرد .
در سال ۱۵۰۲ طی مأموریتی در ایتالیا با دوک والنتینو و پسر الکساندر ششم آشنا شد و روشهای حکومت داری او را‌مطالعه کرد .
ماکیاولی شیفته خوی و‌منش او در سیستم حکومت داری شد .
سپس در فلورانس تشکیل یک ارتش داد . ولی این ارتش از هم پاشید و‌ماکیاولی از کار برکنار شد ، و‌تا آخر عمر گوشه گیر شد .
در همین دوره انزوا ، شروع به نگارش کتابهای معروف شهریار و گفتارها در باب سیاست حکومت داری کرد .
بعدها وقتی منتقدین کتاب شهریار را دیدند از تفکرات مطرح شده حیرت کردند و همین باعث بدنامی او شد .
ماکیاولی بخاطر حمایت از نظام فاسد مورد بی احترامی قرار گرفت .
وی با توجه به ساز و کار قدرت ، معتقد بوده که برای حفظ یا رسیدن به قدرت ، هدف وسیله را توجیه میکند .
و نیز معتقد بود که انسان موجودی شریر ، خبیث و قدرت طلب است .
و‌یک دولت قدرتمند با شیوه قانون و زور میتواند او‌را مورد کنترل قرار دهد .
اصول افکار ماکیاولی بر ده اصل استوار است :
۱-همیشه در پی سود خویش باش
۲-جز خویشتن هیچکس را محترم مدار
۳-بدی کن اما چنان وانمود کن که نیکی میکنی
۴-حریص باش و آنچه را میتوانی تصاحب کن
۵-خسیس باش ، حکمران نباید برای رعایایش بیش از حد ولخرجی کند .
۶-خشن و‌درنده خو باش
۷-چون فرصت بدست آوردی فریب بده
۸-دشمنانت را بکش و اگر لازم بود دوستانت را هم بکش
۹-در رفتار با مردم به زور متوسل شو نه مهربانی
۱۰-تمام تلاش خود را متمرکز برای جنگ کن
خلاصه اینکه ، درستکار بودن خوب است اما برای رسیدن به قدرت این ریزه کاری ها را فراموش کنید ! و‌همیشه بفکر سود خود باشید و قبل از اینکه بخواهید از شما اطاعت کنند ، دستور بدهید !
شاید فکر کنید این عقاید جایگاهی در دنیای امروز ندارند ؛ اما اگر کمی دقت کنید متوجه میشوید که بسیاری از رهبران بزرگ در جهان امروز ، از این توصیه های حکومت داری ؛ به نحو احسن در حال استفاده هستند