سرباز هتاک عراقی چگونه مرید حاج آقا ابوترابی شد

ما نیز مانند سایر مؤسسات فرهنگی‌ در حوزه‌های دین، دفاع مقدس، پژوهش و برخی سازمان‌های مردم نهاد (NGO) یک بودجه‌ای داشتیم، که البته از پارسال دولت محترم آن را تماماً قطع کرد. این مشمول همه مؤسسات فرهنگی می‌شد. امسال هم در بودجه سال ۱۳۹۲ این ۱۵۰ مؤسسه فرهنگی از جمله مؤسسه آقای جوادی آملی و سایر مؤسسات، کلاً از بودجه حذف شدند. اینها تحت عنوان جدول ۱۲ معروف هستند. لکن مرحوم حاج آقای ابوترابی برای امور فرهنگی آزادگان ممرّی پیش‌بینی کرده بود و فعلاً آب باریکه‌ای است که از آنجا می‌آید؛ یک مجتمع است که کار اقتصادی می‌کند.

چندان به آن توجه نکردند. شاید چون در مرعی و منظر مردم رخ نداده است. فقط خود آزادگان می‌دانند چه شده است و خودشان حامل این پیام هستند. آنها وقتی به وطن برگشتند، هم مسئولین و هم مردم فکر می‌کردند که فعلاً باید به معیشت این آدم‌های زجر کشیده و کتک خورده بپردازند حتی ترحّم نیز به آنها می‌کردند. آزادگان از ۲۷ ماه تا ده سال اسیر بودند و لذا از سیر طبیعی زندگی عقب مانده بودند و باید خودشان را به سایر مردم می‌رساندند. و البته توجه کافی به آنها نشد.

مثلاً آزادگانی که در یک اردوگاه در عراق بودند را در مشهد گرد آوردیم. این افراد حدود پنجاه سال سن دارند و بعد از بیست سال در یک اردوگاه دو سه روز با یکدیگر زندگی کردند. خیلی تماشایی بود. آنها مانند کودکان در عین سادگی و صمیمیت با یکدیگر مواجه می‌شدند. چون سال‌ها در غربت و سختی با همدیگر زندگی کرده‌اند. می‌گفتند بعد از دوران جبهه، بهترین دوران عمرشان همین روزهایی است که در اردو بوده‌اند. آنجا کاملاً تخلیه می‌شوند.

حسین لشکری یک اسیر تنها و تنها‌ترین سردار بود. در آمریکا درس خوانده بود. خب در اردوگاه ممکن است بگویید دو هزار نفر آدم بوده‌اند که همدیگر را می‌پاییدند. بالاخره ریاکاری یا هرچیزی که بخواهید اسمش را بگذارید. حسین لشکری حدود ۱۵ سال تنها بوده است. او می‌توانست هر چیزی بشود؛ دیوانه یا جاسوس یا هر آدم کثیف دیگری. ولی این آدم چه کار کرده است؟ بگذارید یک مقدمه بگویم.

مسئولان، هم به خانواده و هم به خود شهید بیشتر می‌پردازند. حق هم همین است. ولی از نقطه نظر منافع ملی شما باید به آزادگان بیشتر رسیدگی کنید و بهترین زندگی را برایشان مهیا کنید و همینطور جانبازانمان را. چرا؟ چون باید روحیه مقاومت را ترویج کنیم. اگر اطرافیان یک جانباز یا آزاده و یا سایر مردم ببینند که قهرمان ملی‌شان در زندگی‌ گرفتاری دارد و ژنده‌پوش است، چیزی ندارد، بدون مسکن است، بچه‌هایش فقیر هستند و نمی‌توانند درس بخوانند، طبیعتاً اگر خدای ناکرده اتفاقی برای کشور بیافتد کسی انگیزه دفاع نخواهد داشت. هر کس ممکن است نزد خود بگوید چرا من بروم دفاع کنم که بشوم مثل او؟ نمی‌روم. می‌مانم و استراحتم را می‌کنم، می‌روم خارج از کشور درسم را می‌خوانم و بعد جنگ بالاخره تمام می‌شود و من می‌آیم رئیس همه اینهایی که رفتند خواهم شد. این را می‌گویم چون مشابهش، اتفاق افتاده است.

تکریت ۱۷ را چون آخرین مورد بود نمونه آوردم. اردوگاه موصل ۲ نیز همینطور بود. در هر اردوگاهی که ایشان را بردند هر فضای خشنی که حاکم بود تلطیف می‌شد. چون می‌دانید حرکت ایشان مانند یک مرد روشن‌ضمیر بود. آینده را می‌دید. تمام روش‌های مبارزه را می‌دانست؛ فرهنگی، زیرکانه، غافل کردن و غیره. ما فقط بلد بودیم که اگر عراقی‌ها فحش دادند ما هم فحش بدهیم. ایشان یک پیر روشن‌ضمیر بود و ما آن جوان کله داغی بودیم که فقط دوست داشتیم درگیر شویم. ولی ایشان راه‌هایش را بلد بود. اتفاقاً همین راه‌های حاج آقا بود که عراقی‌ها را ناتوان می‌کرد. یعنی همیشه عراقی‌ها و صلیب سرخ و حتی ما رزمندگان، مقهور تدبیر ایشان بودیم. الآن می‌توانید یک خروجی این تدبیر ببینید که آزادگان از فعال‌ترین اقشار جامعه هستند. به نسبت ظرفیتی که دارند بیشترین تحصیل کرده‌های عالی را دارند. این‌ها نتیجه تدبیرهای ایشان بود و درس‌هایی که بچه‌ها از او آموختند.

بله حالا در ایران طبیعی بود. اما اسیری که دارد شکنجه می‌شود و از خانواده دور است و ناراحتی و بیماری دارد، و می‌گوید که چرا اینطور شد شاید اوضاعش خیلی سخت‌تر باشد. اما آن روز آخر، وقتی صدام این بیانیه را داد و این جمله را گفت اصلاً در اردوگاه هیجانی برای آزادی نبود. خوشحالی و مسرت ما برای این بود که بالاخره دشمن اعتراف کرد که شما به مقصود خود رسیده‌اید.

***من یک چیزی شنیدم که نمی‌دانم واقعاً درست است یا نه؟ آقای پناهیان می‌گفتند که صلیب سرخ می‌آیند از ایشان می‌پرسد که آیا شکنجه شده‌اید؟ ایشان جواب نمی‌دهد. بعد که می‌روند زندان‌بان‌ها می‌پرسند که چرا نگفتی که ما شکنجه‌ات می‌کردیم؟ می‌گوید که ما دو تا مسلمان هستیم که با هم نزاع داریم ولی نباید عرض حال به حضور یک غیرمسلمان ببریم.

بله اولا به لحاظ فقهی این دعواهایی که ما با همدیگر داریم به بیگانه‌ها نباید منتقل شود. بله این اعتقاد ایشان بوده و درست است. دوم اینکه سودی ندارد. گرچه عراقی‌ها ممکن است توبیخ شوند، ولی در ‌‌نهایت رفتارشان بد‌تر می‌شود.

ما توفیق یافتیم و چند کتاب در مورد حاج آقا ابوترابی چاپ کردیم. یکی «منشور پاکی و خدمتگذاری» است، شامل سخنرانی‌های ایشان در دوره اسارت که بچه‌ها روی لِف سیگار می‌نوشتند. کاغذهای کوچکی بود به اندازه کف دست که ته‌چسب داشت. آنجا بچه‌های سیگاری اندک بودند. ما در اردوگاه، طبق قانون صلیب سرخ ماهیانه چهارصد ریال حقوق می‌گرفتیم. خیلی اندک بود لذا جمع می‌کردیم و در اردوگاه از حانوت (فروشگاه)، گاهی شیر خشک و شکر می‌خریدیم و برای بچه‌های سیگاری نیز توتون می‌گرفتیم. چون سیگار گران بود لذا توتون و لِف می‌خریدیم و خودشان آن را می‌پیچیدند. از همین لف‌ها برای نوشتن سخنرانی‌های حاج آقا استفاده می‌شد، چون ماندگاریِ این کاغذها خوب بود. اینها را در یک جاهای خاصی در زیر زمین یا یک قوطی نگه می‌داشتند که آب داخلش نرود. خب بچه‌ها اینها را به ایران آوردند. و پارسال متن این سخنرانی‌ها در کتابی به نام «منشور پاکی و خدمتگذاری» در همین مؤسسه از چاپ درآمد و در خرداد ۱۳۹۱ در سالگرد مرحوم ابوترابی، به دست آیت‌الله مهدوی کنی رونمایی شد.

اینجا یک هیئت مدیره دارد که پنج شش نفر از آزادگان هستند و بنده نیز یکی از اعضای آن هستم. رئیس هیئت امنا، حجت‌الاسلام سید محمدحسن ابوترابی است. مدیرعامل مؤسسه نیز حاج آقا احدی هستند. ما شش دفتر در سراسر کشور داریم. آقای احدی در قم تشریف دارند و عملاً دفتر تهران را بنده به عنوان جانشین اداره می‌کنم.