نورعلی تابنده قطب سلسله نعمت‌اللهی گنابادی از وکالت تا تصوف

نورعلی تابنده، متولد ۲۱ مهر ۱۳۰۶، قطب سلسله نعمت‌اللهی گنابادی بود که روز گذشته در تهران درگذشت. تابنده پیش از انقلاب در زمره مبارزان مخالف رژیم پهلوی بود و بعد از انقلاب در کابینه دولت موقت، مدتی معاون وزارت ارشاد، مدیر سازمان حج و زیارت و معاون وزارت دادگستری بود. جد او ملاسلطان‌محمد گنابادی، قطب وقت سلسله نعمت‌اللهی گنابادی بود و به دلیل گسترش بسیار زیاد سلسله نعمت‌اللهی در آن زمان یعنی در زمان قطبیت ملاسلطان محمد، این سلسله بعد از او به نام نعمت‌اللهی سلطان علیشاهی گنابادی مشهور شد.

از وکالت تا تصوف

نورعلی تابنده تعلیم و تربیت اولیه را تحت سرپرستی پدرش محمد‌حسن بیچاره‌بیدختی ملقب به صالح علیشاه فراگرفت. او در موطن خود یعنی گناباد مقدمات علوم اسلامی را آموخت و سپس هیئت قدیم و نجوم را نزد پدر آموخت.

بعدازآن برای ادامه تحصیلات به تهران آمد و در سال ۱۳۲۴ از دبیرستان علمیه تهران با رتبه اول دانش‌نامه دیپلم ادبی دریافت کرد و سال بعد از همان دبیرستان دیپلم طبیعی نیز گرفت. تابنده در دانشکده حقوق دانشگاه تهران تحصیلات دانشگاهی را ادامه داد و در سال ۱۳۲۷ در رشته حقوق قضائی لیسانس گرفت و هم‌زمان مطالعه و تحقیق را در معارف اسلامی خصوصا فقه و اصول نزد استادان فن بالاخص برادر بزرگ خود حاج سلطان حسین تابنده ملقب به رضا علیشاه ثانی آموخت و در کلاس‌های درس محمود شهابی و سیدمحمد مشکوه و شیخ محمد سنگلجی شرکت کرد.
تابنده در سال ۱۳۲۹ به وزارت دادگستری منتقل شد و مدت‌ها عهده‌دار شغل ریاست اداره سرپرستی دادسرای تهران و در پی آن مستشاری دادگاه استان تهران بود. در اوایل خدمت دادگستری که در دادگستری مشهد مشغول به کار بود، برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت و در آنجا در سال ۱۳۳۶ شمسی درجه دکترای حقوق را از دانشگاه پاریس اخذ کرد. او همچنین در رشته زبان فرانسه نیز مشغول به تحصیل بود و دیپلم آن را نیز دریافت کرد.

تابنده در ایام اقامت در فرانسه با اسلام‌شناس مشهور «هانری کربن» که علاقه به عرفان و معارف شیعه داشت در تماس بود و در کلاس‌های درس او حاضر می‌شد. کربن که با بزرگان سلسله نعمت‌اللهی گنابادی آشنایی داشت و به این سلسله اظهار علاقه می‌کرد، به او توصیه و اصرار کرد که درباره این سلسله مطلبی بنویسد و به‌این‌ترتیب رساله‌ای به زبان فرانسه با موضوع «شرح مکتب و طریقه حاج ملاسلطان محمد گنابادی و یک قرن مکتب او» در انستیتوی تحقیقات عالیه زیر نظر کربن را در دست گرفت و به ثبت رسانید و یادداشت‌های تحقیق را فراهم آورد که البته به انجام نرسید.
او پس از بازگشت به ایران در مشاغل مختلف قضائی در وزارت دادگستری و تدریس در دانشکده‌های حقوق مشغول شد. بار دیگر در شهریور ۱۳۴۷ با بورس دولت فرانسه برای مطالعات حقوقی قضائی عازم پاریس شد و در مؤسسه بین‌المللی مدیریت I.I.A.P مشغول به تحصیل و تحقیق شد و دیپلم مدیریت قضائی آن مؤسسه را اخذ کرد. او پس از بازنشستگی در سال ۱۳۵۵ گاه به شغل وکالت دادگستری نیز اشتغال داشت و در دوران انقلاب، وکالت تعدادی از روحانیون و دانشجویان تحت تعقیب را رایگان پذیرفت. پس از انقلاب هم گاهی وکالت می‌کرد. بعد از انقلاب هم مدت کوتاهی در دولت مهدی بازرگان به سمت معاونت وزارت ارشاد و معاون وزیر دادگستری منصوب شد و به عضویت هیئت امنا و مدیریت سازمان حج و زیارت درآمد. او دوباره در مهر ۱۳۵۹ خورشیدی، به درخواست خودش بازنشسته شد.

تابنده در کنار تحصیل علوم دینی و دانشگاهی و تحقیق و تألیف، در سال ۱۳۳۱ شمسی توسط پدرش وارد عرصه عرفان شد. پس از درگذشت قطب وقت سلسله، علی تابنده در ۲۷ دی‌ماه ۱۳۷۵ با وصیتی که در تاریخ ۲۸ مهرماه ۱۳۷۱ توسط او نوشته شده بود، به مقام جانشینی او با لقب طریقتی «مجذوب علیشاه» رسید. نورعلی تابنده وکالت چهره‌های سیاسی مغضوب پیش از انقلاب را بر عهده داشته ‌است. از جمله در دوران پهلوی وکالت آیت‌الله پسندیده، برادر امام خمینی و آیت‌الله طاهری را که بعدها امام جمعه اصفهان شد، بر عهده داشت و همچنین پس از انقلاب، وکالت افرادی چون عباس امیر‌انتظام در کارنامه وکالتش دیده می‌شود.
تابنده سال‌ها با نیروهای ملی مذهبی و نهضت آزادی نزدیک بود و از جمله امضاکنندگان نامه مشهور ۹۰ امضایی به اکبر هاشمی‌رفسنجانی بود که به دلیل امضای همین نامه بازداشت شد و هشت ماه در زندان بود و همسر او در همین دوره درگذشت. در سال ۹۶ بود که وقتی اخباری مبنی‌بر دستگیری او منتشر شد، عده‌ای از طرفدارانش در مقابل منزلش تجمع کردند که این تجمع‌ها به خشونت کشیده شد. نورعلی تابنده سرانجام روز گذشته در ۹۲سالگی دار فانی را وداع گفت.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *