وقتی گفته می‌شود دیابتی‌ها می‌توانند عسل مصرف کنند منظور عسل طبیعی و خام است. بسیاری از عسل‌هایی که در بازار وجود دارند نه تنها برای دیابتی‌ها مفید نیست بلکه به خاطر انواع شیرین‌کننده‌هایی که در آنها وجود دارد خطرناک نیز هست.
- اگر شما و یا یکی از اعضای خانوادتان مبتلا به دیابت باشید، حتما این سوال برایتان پش آمده است که آیا مصرف عسل برای دیابتی ها مجاز است یا خیر؟ بعضی‌ها می‌گویند عسل برای کسانی که دیابت دارند مضر است. بعضی دیگر می‌گویند اتفاقا عسل درمان دیابت است. جواب به این دغدغه موضوعی است که به آن خواهیم پرداخت.اما قبل از این که به پاسخ سوال بالا بپردازیم بهتر است کمی در مورد دیابت و عوامل موثر در به وجود آمدن و مکانیسم اثر آن صحبت کنیم، تا به درک بهتر ما از موضوع کمک کند.
دیابت چیست و چطور اتفاق می‌افتد؟
به زبان ساده: زمانی که ما از کربوهیدرات‌ها (قند‌ها) استفاده می‌کنیم سطح گلوکز خون افزایش می‌یابد. با افزایش سطح گلوکز خون، این پیغام برای پانکراس ارسال می‌شود که هورمون انسولین را ترشح کند. انسولین نیز باعث می‌شود تا سلول‌های ماهیچه‌ای و کبد، گلوکز را به صورت گلیکوژن در خود ذخیره کنند، و درست زمانی که بدن به انرژی نیاز دارد آنها را مانند سوخت مصرف کند.
اما در بیماران دیابتی این چرخه به نحوی مختل می‌شود. به این ترتیب که انسولین یا توسط پانکراس ترشح نمی‌شود (یا کم ترشح می‌شود) که به آن دیابت نوع۱ می‌گویند. و یا اینکه با وجود ترشح شدن، بدن در برابر آن مقاومت نشان می‌دهد و گلوکز توسط سلول‌ها جذب نمی‌شود، که به آن دیابت نوع۲ می‌گویند.
دیابت نوع ۱:
اگر چه عوامل زیادی در این نوع از دیابت دخیل است اما وراثت یکی از شایع‌ترین دلایل این نوع از دیابت است، که معمولا در سنین زیر بیست سال اتفاق می‌افتد. در این نوع از دیابت انسولین توسط پانکراس ترشح نمی‌شود و یا میزان آن بسیار کم است. به همین دلیل سطح قند خون افزایش می‌یابد.
حدود ۱۰٪ از افرادی که با دیابت درگیر هستند، دیابت نوع۱ دارند، این افراد با تزریق انسولین سطح قند خونشان به حالت اولیه باز می‌گردد. به همین دلیل به آن دیابت وابسته به انسولین نیز می‌گویند.
افزایش سطح قند خون تنها یکی از علائم این نوع از دیابت است. افزایش تشنگی و گرسنگی، خستگی غیر قابل توضیح، افزایش ادرار، تاری دید و کاهش وزن از دیگر علائم این بیماری است که معمولا طی چند هفته و به سرعت ظاهر می‌شوند.
دیابت نوع ۲:
در این نوع از دیابت که حدود ۹۰٪ از دیابتی‌ها با آن درگیر هستند، با وجود اینکه بدن انسولین را ترشح می‌کند اما انسولین کارایی لازم را ندارد و بدن به آن پاسخ نمی‌دهد، که نتیجه‌ی آن افزایش سطح قند خون است.
اگر چه بروز این نوع از دیابت هم به عوامل بسیاری وابسته است، اما محققان اعتقاد دارند که این بیماری حاصل کم تحرکی، غذاهای پرچرب و به طور کلی تغییر سبک زندگی و زندگی شهری است. به همین دلیل است که این نوع از دیابت معمولا در افراد چاق و در سنین بالای ۴۰ سال شایع است.
برخلاف دیابت نوع۱، در این نوع از دیابت ممکن است شخص تا مدت‌ها علائمی از بیماری را نداشته باشد. اما خبر خوب این است که معمولا با تغییر سبک زندگی و تغذیه، فرد می‌تواند تا حد خوبی بیماری را درمان کند.
آیا بیماران دیابتی می‌توانند عسل بخورند؟
اگر بخواهیم یک پاسخ ساده به این پرسش بدهیم باید بگویم که: بله بیماران دیابتی نیز می‌توانند عسل مصرف کنند. اما به هر میزان و در هر شرایطی خیر.
باید به این نکته توجه داشته باشیم که، دیابت به این معنا نیست که شخص مورد نظر نباید از هیچ نوع قندی استفاده کند. بلکه منظور این است که باید در مصرف موادی که دارای قند است دقت کند و سطح قند خون خود را در حد استاندارد نگه دارد.[مطلب مرتبط: معجون زنجبیل و عسل برای کنترل قند خون و وزن]
به طور کلی، میزان قند هر ماده‌ی غذایی را با شاخصی به نام شاخص گلایسمیک (Glycemic Index) می‌سنجند. این شاخص نشان می‌دهد که میزان تاثیری که این ماده‌ی غذایی بر روی قند خون دارد چقدر است. هر چقدر این شاخص کمتر باشد به این معناست که سطح گلوکز خون را به میزان کمتری افزایش می‌دهد.
اگر چه شاخص گلایسمیک عسل بسته به انواع عسل متفاوت است اما به طور کلی میانگین این شاخص در حدود ۵۵ برای عسل و ۶۵ برای شکر و قند است. که این نشان می‌دهد عسل یک جایگزین خوب برای این دو است. عسل آویشن یکی از انواع عسل‌هاست که شاخص گلایسمیک پایینی دارد.
اما به هر حال عسل نیز نوعی از کربوهیدارت است که باید در مصرف آن دقت کرد. مصرف بیش از حد عسل نیز خود می‌تواند باعث قند خون شود.
عسل چه تاثیری بر روی دیابت دارد (مطالعات انجام شده)
در سال ۲۰۰۴ یک مطالعه نه چندان گسترده بر روی عسل و شکر و تاثیر آنها بر روی سطح قند خون انجام شد. نتایج نشان داد که محلول ۷۵ گرمی از عسل چه در افراد داری دیابت و چه در افرادی که اصلا دیابت ندارند بعد از ۳۰ دقیقه سطح قند خون را بالا می‌برد، اما این میزان نسبت به محلول ۷۵ گرمی شکر کمتر است.
اما نکته اینجا بود که بعد از گذشت دو ساعت از آزمایش، قند خون افرادی که عسل مصرف کرده بودند در سطح پایینتری از کسانی که قند مصرف کرده بودند قرار گرفت.
در مطالعه‌ی دیگری که در سال ۲۰۱۸ در کشور رومانی انجام گرفت. نشان داده شد که جایگزینی عسل به جای قند و شکر می‌تواند به کاهش سطح قند خون افراد کمک کند.
محققان این اثر را به شاخص گلایسمیک پایین عسل و همچنین خواص ضد التهابی آن نسبت می‌دهند.
این محققان همچنین به این نکته اشاره می‌کنند که اگر چه جایگزینی عسل به جای قند می‌تواند در بهبودی شخص موثر باشد اما جایگزینی برای دارو‌ها و شیوه‌ی زندگی سالم نخواهد بود.همچنین در مطالعه‌ای که در کشور خودمان بر روی ۴۸ بیمار دیابتی نوع۲ به مدت ۸ هفته انجام شد به شرح زیر بود.
این بیماران به صورت رندوم در دو گروه قرار گرفتند. گروه اول به مدت هشت هفته با عسل تغذیه شدند و گروه دوم با عسل تغذیه نشدند. در پایان با اندازه گیری قند خون ناشتا در این دو دسته نشان داده شد که اختلافی بین قند خون گروهی که عسل مصرف کرده بودند و گروهی که عسل مصرف نکردند وجود نداشت.
چند تذکر مهم هنگام مصرف عسل توسط دیابتی ها
وقتی گفته می‌شود دیابتی‌ها می‌توانند عسل مصرف کنند منظور عسل طبیعی و خام است. بسیاری از عسل‌هایی که در بازار وجود دارند نه تنها برای دیابتی‌ها مفید نیست بلکه به خاطر انواع شیرین‌کننده‌هایی که در آنها وجود دارد خطرناک نیز هست.
دیابتی‌هایی که سطح قند خون آنها بالاست و به آنها توصیه شده است که سطح قند خون خود را کاهش دهند، تا زمانی که به سطح قند خون نرمال نرسیده‌اند نباید از عسل استفاده کنند.
همانطور که بارها در این مطلب هم اشاره شد. عسل می‌تواند جایگزین مناسبی برای مقدار مجاز قند و شکر برای دیابتی‌ها باشد، مصرف بیش از حد عسل می‌تواند برای دبابتی‌ها و حتی افراد سالم خطرآفرین باشد.
به عنوان کسی که با دیابت درگیر هستید و یا یکی از اعضای خانوادتان این مشکل را دارد، قبل از اضافه کردن عسل در برنامه غذایی حتما با پزشک مشورت کنید.
https://roustaee.com