گر به دنبال سلامت جسم و روح خود هستید باید با اخلاط چهار گانه آشنایی داشته باشید و بدانید که کارکرد اخلاط در بدن چیست. اخلاط چهارگانه در واقع غذای حقیقی بدن هستند که هر کدام وظیفه و عملکرد خاص خودش را دارد و کمبود یا مازاد بودن هر کدام برای بدن مضر است ولی میزان استاندارد آنها چه از نظر کمیت و چه از نظر کیفیت برای بدن لازم و ضروری می باشد.
اخلاط اربعه از قدیم مورد توجه حکمای طب سنتی بودند و درمان بسیاری از بیماریها به این نکته توجه میشد. مثلا فردی که بسیار در گرما اذیت میشد و بدنش جوش میزد به خلط صفرا ربط میدادند یا فردی که دچار کسلی و تنبلی و بیحالی میشد به خلط بلغم ربط میدادند.
اخلاط اربعه عبارتند از:
دم، صفرا، سودا، بلغم
اخلاط چهار گانه چطور بوجود میایند؟
هز غذایی که ما میخوریم مراحل هضمی دارد تا کامل آماده استفاده برای بدن شود. هر ماده غذایی ابتدا در معده هضمی بر روی آن انجام میشود. بعد از این هضم قسمت مفید مواد غذایی تحویل کبد داده میشود، کبد هم یک هضم دیگر بر روی آن انجام میدهد و مقدار مفید آن را که کیموس کبدی میگویند تحویل اندام ها میدهد، به خروجی حاصل از کبد خلط میگویند.
۴ نوع خلط داریم:
- دم
- بلغم
- صفرا
- سودا
هر یک از این اخلاط در بدن منتشر میشود و هر کدام وظیفه خاصی را بر عهده دارد و هر یک از اعضای بدن بر حسب نیاز خود از این اخلاط بهره میبرند. این اخلاط صرف انرژی سازی و سلولسازی برای اندامهای بدن میشوند، برخی از اخلاط علاوه بر اینکه در جریان خون منتشر میشوند محل ذخیره ای دارند و هنگام نیاز، بدن از آنها بهره میبرد. بطور مثال صفرا در کیسه صفرا و سودا در طحال ذخیره میشوند. بلغم در عروق لنفاوی و دم در عروق خونی در حال حرکتند و اگر به میزان لازم و در مواقع نیاز در بدن انتشار پیدا کنند، مانع ابتلا به بیماری‌های گوناگون میشوند.
مزاج اخلاط اربعه
- صفرا گرم و خشک است و رنگ زرد مایل به سرخ دارد.
- سودا سرد و خشک است و رنگ سیاه دارد.
- بلغم سرد و تر است و رنگ سفید دارد.
- دم گرم و تر است و رنگ سرخ دارد.
اینکه گفته میشود صفرا رنگ زرد مایل به سرخ دارد یا سودا رنگ سیاه دارد منظورمان صفرا و سودای طبیعی است. بدیهی است اگر یک خلطی از حالت طبیعی خارج شود رنگ و مزه ئ غلظت آن دچار تغییرات خواهد شد.
اخلاط اربعه به ترتیب اهمیت
- دم (خون) پر اهمیت ترین خلط است چون غذای اصلی سلولها است و انرژی بدن را هم تامین میکند
- بلغم (بلغم غذای ذخیره بدن است و قابلیت تبدیل شدن به خون را دارد) بلغم در واقع پتانسیل این را دارد که در صورت نیاز تبدیل به خون شود و برای همین از اهمیت زیادی برخوردار است
- صفرا (تغذیه برخی از اندامهای خاص مانند ریه به عهده صفرا است، در دفع فضولات از بدن هم موثر است)
- سودا (سودا باعث ایجاد اشتها میشود و به اندامها استحکام میدهد)